پاورقی : > زيرا ادراك عبارت است از فعاليت اعصاب ، و اعصاب درباره يك شی نمیتوانند فعاليت مداوم داشته باشند يعنی فعاليتهای اعصاب هر لحظه متوجه شی مخصوصی است و در حالی كه چيزی مورد توجه نيست قهرا سلسله عصبی درباره آن فعاليت ندارد ، پس در حال عدم توجه ، خاطره ادراكی به صورت ادراك وجود ندارد و نمیتواند وجود داشته باشد . اين دانشمندان میگويند هر چيزی كه يك بار ادراك شد فقط اثری از او در يك نقطه مخصوصی از مغز ، مثلا يك يا چند سلول ، پيدا میشود و هر وقت آن نقطه مخصوص در اثر يك عامل خاصی ( اراده و غيره ) تهييج شد اعصاب دوباره به فعاليت میپردازند و باعث دوباره توليد شدن ادراك اولی میگردند ، مثلا در مثال بالا ملاقات و مذاكره با رفيق در حالی كه مورد توجه نيست به صورت خاطره ادراكی در ذهن موجود نيست بلكه فقط اثری از وی در يك نقطه معين مغز باقی میماند كه هر وقت آن نقطه تحريك شود باعث دوباره توليد شدن آن خاطره ادراكی میگردد و شخص میپندارد كه خود اين خاطره محفوظ و باقی بوده . عليهذا مطابق اين نظريه هر تذكر و يادآوری توليد جديدی است ، برخلاف نظريه اول كه تذكر را توليد جديد نمیداند ، و ما برای توضيح بيشتر ، نظريه ماديين را درباره مادی بودن حافظه از قول خودشان نقل میكنيم . دكتر ارانی در پسيكولوژی صفحه 117 میگويد : " در عمل حافظه بايد توجه كرد كه چگونه يك تأثير يا احساس در روح ثابت میشود ؟ چگونه محفوظ میماند ؟ چطور دوباره توليد میشود ؟ چگونه روح قضيه را در ازمنه گذشته مجسم مینمايد ؟ " و در صفحه 118 اينطور به اين پرسشها پاسخ میدهد ، میگويد : " گويا جادههای ارتباطی ما بين قضايا توليد میگردد و اين جادهها در مغز باقی >