خود تحت ادراك نخواهد آمد زيرا همه اجزاء و شرايط غير محدود و متحول‏
مادی در وی دخيل‏اند و هيچگاه " همه جهان بعلاوه چشم " در چشم نخواهد
گنجيد .
و از اين روی می‏توان احتمال داد كه حواس ساير جانوران زنده ، در
ادراك ، با

پاورقی :
>

خلاصه نظريه ماديين جديد

از مجموع گفته‏های ماديين اين نتيجه استنباط می‏شود : فكر و ادراك به‏
طور كلی از خواص معينه تشكيلات مادی اعصاب مغزی است و اين خاصيت وقتی‏
به ظهور می‏رسد كه تأثيری از خارج بر اعصاب وارد شود ، مانند تأثير امواج‏
نور از راه چشم و تأثير امواج صوتی از راه گوش .
پس از آنكه تأثيرات زيادی از راه حواس بر مغز وارد شد و آثار مادی‏
نسبتا زيادی باقی گذاشت قدرت تفكر در مغز پيدا می‏شود يعنی استدلال می‏كند
، قضايای رياضی حل می‏كند ، قوانين كلی طبيعت را كشف می‏كند ، اصول كلی‏
فلسفی و منطقی را به دست می‏آورد و البته قدرت تفكر را نبايد يك عمل‏
خارق‏العاده در طبيعت تلقی كرد زيرا عمل تفكر جز يك سلسله تغييرات‏
شيمياوی كه در مغز حاصل می‏شود چيز ديگری نيست .
نوع ساختمان سلسله اعصاب اشخاص ممكن است متفاوت باشد و اگر مختلف‏
بود قهرا نوع " احساسات " و طرز " تفكرات " اشخاص هم فرق خواهد
كرد و بعلاوه چون هر جزئی از اجزاء طبيعت بنا به وضع و موقعيت مخصوص و
در تحت تأثير عوامل مختلف تغيير خاصيت می‏دهند ممكن است نوع احساسات‏
و طرز تفكرات يك نفر نيز در محيطهای مختلف فرق كند و لهذا نبايد
انتظار داشت كه اگر يك نفر انسان در كره مريخ بزرگ شود و سنين عمر خود
را در آنجا طی كند همان‏طور كه ما در زمين فكر می‏كنيم فكر كند زيرا ممكن‏
است در آنجا تمام افكار و ادراكاتش شكل ديگری كه مقتضای آن محيط است‏
پيدا كند ، مثلا طوری قضايای رياضی را حل كند كه مخالف افكار ما باشد ،
مثلا از " 2x2 " نتيجه " 3 " بگيرد و طور ديگری قوانين طبيعت را كشف‏
كند ، طور ديگری منطق و فلسفه بسازد و همچنين . . .
اين است خلاصه نظريه ماديين درباب حقيقت نسبی .
قطع نظر از اشكالات زيادی كه بر مادی بودن فكر و ادراك وارد است و ما
قبلا در >