پاورقی : . 1 . Thomas Aquinas . 2 . Scholastic
جوهريه اجسام را استخراج نموده و صراحتا اظهار میدارند كه در اين
تركيبات مستخرجه از عمليات شيميايی ابدا حضور و وجود خدا را نمیتوان
مشاهده و ادراك كرد ، و از طرف ديگر " حكمای الهی " در ميان يك توده
كتب قديمه و نسخههای خطی كه از گرد و غبار پوشيده شدهاند نشسته و در
حالتی كه لا ينقطع با كمال شوق و رغبت به كنجكاوی و تفتيش محتويات آن
كتب و بحث و تحقيق و ترجمه و استنساخ و نقل و استعلام يك سلسله آيات
مذهبی و احاديث مختلفه بوده و به عقيده خود با رفائيل فرشته همصدا
گرديدهاند اظهار میكنند كه از مردمك چشم چپ تا مردمك چشم راست پدر
جاودانی شش هزار فرسنگ است " .
از كتاب مجموعه لاهوتيه قديس توماس اكوينی ( 1 ) كه او را بزرگترين
حكيم قرون وسطی و مظهر كامل حكمت اسكولاستيك ( 2 ) خواندهاند و كتب او
نزديك چهار صد سال فلسفه رسمی حوزههای علمی و ديانتی اروپا بوده نقل شده
كه قسمتی را به اين بحث اختصاص داده است : " آيا چند فرشته ممكن است
در نوك سوزن جا بگيرد ؟ " .
دكتر شبلی شميل در جلد دوم مجموعه فلسفة النشوء و الارتقاء در مقالهای
كه تحت عنوان " القرآن و العمران " نگاشته میگويد :
" فلسفه در ميان مسلمين در نهضت اولی خود به اقصی درجات ترقی كرد
ولی در ميان مسيحيان در اولين برخورد محو و نابود گشت و جميع مباحث آن
به استثنای مباحث مربوط به " لاهوت مسيحی " تحريم شد " .
در دوره جديد ، حكمای الهی بزرگی از قبيل دكارت و پيروانش پيدا شدند
ولی اين دانشمندان هم موفق نشدند كه يك فلسفه الهی قوی و قانع كنندهای
به وجود آورند .
مسلما اگر حكمت الهی همان پيشرفتی كه در ميان مسلمين كرد در اروپا
كرده بود اينهمه رشتههای فلسفی متشتت و متفرق به وجود نمیآمد ، نه ميدان
برای خيالبافی سوفسطائيان باز میشد و نه برای اظهار نخوت و غرور ماديين
، و بالاخره نه
پاورقی : . 1 . Thomas Aquinas . 2 . Scholastic |