سخن مرحوم مقدس اردبيلی
در ميان علما چند نفر هستند كه به زهد و ورع و تقوا و عدالت بیخدشه ضربالمثلاند . يكی از اينها مرحوم مقدس اردبيلی ( ملا احمد اردبيلی ) است . او مرد بسيار عالمی است و در فقه از او به عنوان " محقق اردبيلی " ياد میشود ، ايضاح فخرالمحققين را شرح كردهاست و تا اندازهای معقول و منقول هر دو را خوانده است . گويا مدتی در شيراز نزد محقق دوانی تحصيل میكرده است و بعد به نجف رفت . نجف را بعد از شيخ طوسی ، محقق اردبيلی احيا كرد . اين حوزهای كه تا عصر ما بوده و هست و دعا كنيم خداوند باز هم حفظش كند كه الان با خطر بزرگی مواجه است ، به يك اعتبار بعد از هزار سال و به يك اعتبار بعد از حدود پانصد سال میخواهند منحلش كنند برای بار دوم محقق اردبيلی آن را احيا كرد . وی معاصر با صفويه است و شاهعباس خيلی اصرار كرد كه ايشان را به اصفهان بياورد . همين مسجد شاه را كه میساختند ، گفت من میخواهم كه اعدل و اعلم علما در اينجا نماز بخواند ، و شيخ بهايی با عدهای رفتند نجف و او را انتخاب كردند ، هر كاری كردند به ايران نيامد و با نيامدن خودش حوزه نجف را حفظ و نگهداری كرد . مردی بوده در نهايت زهد و ورع و تقوا و بحق به او كراماتی نسبت دادهاند و نقل كردهاند . در عين حال میگويند از همين مرد پرسيدند ( يك مرد عارف به خود و خودشناس و خداشناس اينطور جواب میدهد ) اگر شما در جايی قرار بگيريد كه در آنجا يك زن اجنبی زيبايی باشد و خلوت مطلق ، احدی غير از خدا اطلاع نداشته باشد و از عاقبتش صددرصد مطمئن باشيد چه میكنيد ؟ گفت : به خدا پناه میبرم . نگفت ما برتر از [ اين هستيم ، ] ما ديگر بعد از اين حرفها [ به