بلايا قرار دادن ( مقصودم از " بلايا " شدايد و گرفتاريهاست ) ، در سر
دوراهی‏ها و سختيها قرار دادن ، برای آنكه استعدادهای درونی‏اش بروز و
ظهور كند ، يعنی اگر اين آزمايش نباشد او در حد خامی و در حد بالقوه‏
باقی می‏ماند ، اين آزمايش است كه تكميل‏كننده است . نوع سوم آزمايش‏
يعنی آزمايش تكميل‏كننده . آزمايش الهی درباره بندگان همان خصلت‏
تكميل‏كنندگی را دارد . « ليبلوكم ايكم احسن عملا ».
در احاديث هست كه خداوند متعال اگر بنده‏ای را دوست داشته باشد ،
اورا در دريای گرفتاريها و شدايد فرو می‏برد آن‏طور كه انسانی را در آب‏
می‏اندازند و فرو می‏رود ، چنانكه وقتی می‏خواهند به يك انسان شناوری ياد
بدهند او را در آب می‏اندازند و فرو می‏رود . در بيرون آب كسی شناوری ياد
نمی‏گيرد . اگر كسی در آب نيفتد و تلاش نكند و با آب سر و كار نداشته‏
باشد ، دست و پا در آب نزند و احيانا غرق نشود كه يك كسی بايد دستش‏
را بگيرد ، آب در حلقش فرو نرود ، او هرگز شنا ياد نمی‏گيرد . با خواندن‏
كتاب هرگز كسی شناور نمی‏شود ، با سر و كار داشتن با آب انسان شناور
می‏شود . حديث دارد كه خداوند متعال انسانها را به بلايا گرفتار می‏كند ،
در بحر بلا می‏اندازد ، آنچنانكه انسانی را در دريا می‏اندازند .
حال " « ليبلوكم ايكم احسن عملا »" معنايش اين است كه انسان تا در
اين دنيا كه دار عمل است و عالم موت و حيات است ( يعنی عالمی است كه‏
موت و حياتش با يكديگر آميختگی دارد ) واقع نشود و تا مورد آزمايش عمل‏
قرار نگيرد ، به آن كمالی كه بايد برسد نمی‏رسد ، يعنی چنين چيزی محال‏
است . هر انسانی را شما در نظر بگيريد همين‏طور است . هيچ انسانی در بدو
تولد كامل به دنيا نمی‏آيد ، و امكان ندارد كامل