سخن روانشناسان

روانشناسان حرف خوبی می‏گويند ، همان كه حكما به اين تعبير گفته‏اند كه‏
انسان از نظر روحی بالقوه به دنيا می‏آيد . می‏گويند انسان وقتی كه به دنيا
می‏آيد ، از نظر حالات روانی حكم ماده شلی را دارد كه قابل سفت شدن است‏
، آن را در هر قالبی بريزيد مطابق همان قالب سفت و محكم می‏شود ، مثل گچ‏
. گچی كه روی آن آب ريخته‏اند ابتدا يك ماده شل است . اين ماده شل را
در هر قالبی بريزيد ظرف نيم ساعت به شكل آن قالب درمی‏آيد . اگر
بخواهيد از آن يك سر انسان بسازيد ، چنانچه قبلا قالب سر يك انسان را
ريخته باشيد و اين ماده را در آن بريزيد و بعد از مدتی بيرون بياوريد ،
می‏بينيد مثلا سر سقراط از آن بيرون می‏آيد . اگر آن را در قالب موش‏
بريزيد موش بيرون می‏آيد . انسان در ابتدا همان حالت ماده شل را دارد
ولی تدريجا تغييرشكل پيدا می‏كند ، البته نه به آن سرعتی كه ماده گچ تغيير
شكل پيدا می‏كند ، و هر چه عمر انسان به پايان خود نزديكتر می‏شود قابليت‏
دگرگونی او كمتر می‏شود ، يعنی برای يك بچه شيرخوار كه تازه پدر و مادر
را تشخيص می‏دهد ، اين ماده شلتر و قابل انعطاف‏تر است ، سه ساله كه‏
می‏شود قابليت انعطافش كمتر است چون اندكی شكل می‏گيرد ، پنج ساله كه شد
كمتر است ، پانزده ساله از آن كمتر ، سی ساله از آن كمتر ، شصت ساله از
آن كمتر ، هشتاد ساله از آن كمتر ، آن آخرها باز هم قابليت هست ، امكان‏
توبه كردن برای انسان هست ، اما خيلی نيرو می‏خواهد ، يعنی اين ماده‏
بسيار سفت شده است ( مثل شی‏ء آهنی كه اگر بخواهند آن را تغيير بدهند
بايد يك حرارت مثلا پنج هزار درجه‏ای به آن بدهند ذوبش كنند و آن را به‏
قالب ديگری برگردانند ) . حال چنين نيرويی پيدا بشود يا