در خلقت ، اختلاف هست ، تفاوت نيست
غرضم اين جهت است كه قرآن بسياری از اختلافات خلقت را يك امر ضروری میداند ولی در عين حال میفرمايد كه در خلقت اختلاف هست ، تفاوت نيست . اين ، اصطلاح خود قرآن است ، اختلاف را نفی میكند ، تفاوت را اثبات میكند . معنايش چيست ؟ اختلاف درواقع اختلاف نقش است ، يعنی در عالم خلقت ، در اين دستگاه كلی خلقت به هر موجودی يك نقش مخصوص به خود واگذار شده است . نقش خورشيد غير از نقش ماه است . كاری كه خورشيد بايد انجام بدهد غير از كاری است كه ماه بايد انجام بدهد ، و كاری كه هر دوی اينها بايد انجام بدهند غير از كاری است كه زمين بايد انجام بدهد . كاری كه هوا بايد انجام بدهد غير از كاری است كه آب يا خاك بايد انجام بدهد . اين ، معنی اختلاف است . اختلاف يعنی اختلاف نقش . تفاوت ، يك چيزی است نظير تبعيض ، كه ما در عدل الهی اين بحث را تحت عنوان " تفاوت نه تبعيض " طرح كردهايم . تبعيض يعنی چه ؟