كه عذر پذيرفته میشود عذر بخواهيد ، يعنی توبه كنيد . آن اعتذار آخرت
است اين اعتذار دنيا ، در خانه كشت اعتذار بجوييد ، در خانه عمل اعتذار
بجوييد نه در خانه جزا . در خانه جزا اعتذار فايده ندارد . فورا مساله
توبه را مطرح میكند: "« يا ايها الذين امنوا توبوا الی الله توبه نصوحا
" توبه كنيد ، از راه كج و انحرافی خودتان به سوی حق بازگشت كنيد و به
راه مستقيم خدا بازگرديد ولی توبهتان توبه نصوح باشد .
در باب توبه چند مطلب است كه بايد عرض كنم . يكی اينكه مقصود از "
توبه نصوح " چيست ؟ در باب توبه نصوح بعضی گفتهاند كه " نصوح " نام
مردی بوده است و گناهش اين بوده كه لباس زن میپوشيده ، خودش را به
صورت زن درمیآورده است و در حمام زنها میرفته و كيسهكش زنها بوده و
بعد توبه كرده است . اين سخن نه با روايات معتبری كه در ذيل اين آيه
آمده جور درمیآيد نه با تعبير خود آيه ، چون اگر نصوح اسم انسان میبود از
نظر قواعد عربی بايد میفرمود : " يا ايها الذين امنوا توبوا الیالله
توبه نصوح " توبه كنيد مانند توبه نصوح ، [ نصوح را به توبه ] اضافه
میكرد ، مضاف و مضافاليه میآورد ، درصورتی كه نصوح را به صورت صفت
آورده ، يعنی توبهای كه نصوح باشد ، نه توبهای مانند توبه انسانی كه
اسمش نصوح بوده است .
توبه نصوح
پس مقصود از توبه نصوح چيست ؟ نصوح از ماده " نصح " است . نصح
يعنی خيرخواهی خالصانه . ناصح را كه ناصح میگويند به اعتبار اين است كه
خيرخواه خالصانه و مخلصانه است . توبه نصوح يعنی توبه خالصانه و مخلصانه
، توبهای كه تا آن عمق روح انسان توبه كند .