" ما آهن را فرود آورديم كه در آن نيروی دفاعی شديد و منافعی برای مردم‏
است، يعنی ايندو را در كنار يكديگر ذكر می‏كند "« و ليعلم الله من ينصره‏
و رسله بالغيب »" و برای اينكه خدا ياران خودش را در دنيا بداند .
گفتيم " بداند " يعنی تحقق بپذيرد ، چون علم حق تعال و تحقق اشياء در
مرتبه فعل يك چيز است ، يعنی : و برای اينكه ناصران دين الهی در دنيا
وجود پيدا كنند. اينجاست كه اشاره به مسؤوليت خود مردم هم در اين زمينه‏
می‏شود . اين خلاصه‏ای بود از آنچه كه در جلسه پيش به تفصيل بيشتر گفتيم .
حال آيات بعد :
"« و لقد ارسلنا نوحا و ابراهيم و جعلنا فی ذريتهما النبوش و الكتاب‏
" ما قبلا نوح و ابراهيم را فرستاديم و در نسل ايندو " پيامبری "
قرار داده‏ايم ، يعنی در ميان ذريه اينها افرادی هستند كه پيغمبرند ، و در
ميان نسل اينها كتاب را قرار داده‏ايم يعنی كتابهای آسمانی برافرادی از
نسل اين دو نفر فرود آمده است . " « فمنهم مهتد و كثير منهم فاسقون
" . حساب عالم حساب جبر و اجبار نبوده كه مثلا خدا همه مردمرا خوب خلق‏
كند يا لا اقل ذريه پيغمبران را خوب خلق كند ، ذريه پيغمبران همه‏
خوب باشند ، مثلا ذريه‏های نوح همه خوب باشند ( البته همه مردم به حكم "
« جعلنا ذريته هم الباقين »" (1) از ذريه نوح هستند ، ولی ذريه ابراهيم‏
كه اين جور نيست ) ، ذريه ابراهيم همه خوب باشند . نه ، ذريه پيغمبران‏
هم مثل همه مردم ديگر هستند ، آنها هم می‏توانند خوب باشند می‏توانند بد
باشند . در عمل هم اين جور بوده ، بعضی از اينها مهتدی و راه يافته بودند
يعنی از آن چراغی كه به وسيله پيغمبران به مردم ارائه شده است استفاده‏
كردند و بسياری از آنها هم فاسق و منحرف از آب درآمدند .

پاورقی :
. 1 صافات / . 77