پاورقی : . 1 رحمن / . 10
نام محصول ، زراعت ميوه ، پوشيدنيها و خوردنيها در عالم هست ، اينها
برای انسان خلق شده ؟ حرف درستی است . بعد میگوييم اين عالم ، اين
رودخانهها ، اين جنگلها ، اين ميوهها ، اين زمينهای پر استعداد ، اين آب
و هوا ، اين عالم خلقت اينها را برای يك نفر نيافريده ، برای يك طبقه
هم نيافريده برای همه آفريده . حرف درستی است " ( « و الارض وضعها
للانام »" ( 1 ) زمين را برای همه مردم قرار داد ) . ولی اساس حرف تو
اين است كه اصلا پيدايش زمين به علت يك تصادف بود . پيدايش حيات در
روی زمين هم به علت يك تصادف ديگر بود ، انسان هم در اثر يك تنازع
بقای خونين به وجود آمد ، در اثر جنگهای بيرحمانهای كه نسلهای حيوانات
با يكديگر كردند ، يكی از نسلها شده انسان . يكديگر را خوردهاند و به
حقوق يكديگر تجاوز كردهاند ، مثل ميليونها كرمی كه در يك حوض بودهاند ،
كرمهای بزرتر كوچكترها را خوردهاند ، خوردند و خوردند تا آخر يك كرم
بزرگ باقی ماند . آن وقت انسانی كه طبق فلسفه تو اين جور در روی زمين
به وجود آمده ، به اينجا كه رسيده يك مرتبه صاحب حق شد ؟ از كجا صاحب
حق شد ؟ اصلا حق بشريت ديگر معنی ندارد .
اما اگر حق معنی دارد - كه واقعا هم معنی دارد - اين بر اساس اصل علت
غايی است يعنی اين رابطه كه اين اشياء برای انسان آفريده شده است . پس
انسان هم برای يك حقيقت عاليتر و متعالی تر آفريده شده است . وقتی كه
انسان برای يك حقيقت عاليتر و متعالیتر آفريده شده است ، آن حقيقت از
انسان مقدستر است . انسان قداست خودش را به اعتبار انسانيت كسب
میكند . ما هميشه اين حرف را گفتهايم . وقتی كه
پاورقی : . 1 رحمن / . 10 |