مردم قبل از پيغمبر و " آخرين " يعنی امت آخر الزمان ، بلكه می‏گويند
مقصود از " اولين " و " آخرين " هر دو همين امت آخر الزمان هستند
منتها ( سابقين ) در ميان اولينشان بيشتر است تا آخرينشان . قرينه‏اش هم‏
اين است كه در اول مخاطب می‏فرمايد : " « و كنتم ازواجا ثلاثة »" شما
سه نوع هستيد . اين " شما " كه می‏گويد ، می‏توانيم بگوييم مخالطب در
اينجا ( امت آخر الزمان است ) . البته محال‏نيست ولی بعيد است كه‏
بگوييم اين " كنتم " يعنی شما بشرها از اول عالم تا آخر عالم . ظاهر
اين است كه " كنتم " خطاب به امت آخر الزمان است : شما امت آخر
الزمان سه دسته خواهيد بود : سابقين ، اصحاب الميمنة يا اصحاب اليمين و
اصحاب الشمئمه يا اصحاب الشمال ، خصوصا كه ما قرائن ديگر هم از خارج بر
همين مطلب داريم از جمله اين حديثی كه فريقين نقل كرده‏اند كه پيغمبر
اكرم فرمود : " « علماء امتی كانبياء بنی‏اسرائيل ( يا : افضل من انبياء
بنی‏اسرائيل » " ( 1 ) علمای امت من مانند انبياء بنی‏اسرائيل‏اند يا افضل‏
از انبياء بنی‏اسرائيل هستند . و باز احاديث زيادی داريم كه پيغمبر اكرم‏
فرمود اتباع من در قيامت ازاتباع تمام پيغمبران ديگر بيشتر است يعنی‏
كسانی كه به وسيله من به سعادت می‏رسند با مقايسه تمام امتهای ديگر بيشتر
هستند . در يك حديث فرمود در حدود سه ربع اهل بهشت امت پيغمبر آخر
الزمان هستند در اين صورت بعيد است كه كسی بتواند اين جور بگويد كه در
تربيت پيغمبرهای گذشته افرادی كه به مقام سابقين رسيده‏اند زياد بوده‏اند
و در امت آخرالزمان افرادی كه به مقام سابقين برسند كمتر هستند .
بنابراين ظاهر اين است كه قضيه از همين قرار است كه در هر دو ، خطاب‏
به امت آخر الزمان است يعنی نظر فعلا درباره اينهاست . شما ای‏

پاورقی :
. 1 علم اليقين فيض كاشانی ، ص 750 با عبارت " علماء هذه الامة
كانبياء بنی‏اسرائيل " .