هر دو وجهش را عرض كردم : يكی اينكه آيا اينكه می‏فرمايد " قيامت‏
واقع شده " از باب مستقبل محقق الوقوع است يا نه ؟ بعلاوه آنهايی كه‏
می‏گويند قيامت واقع شده ، يعنی عالم قيامت الان وجود دارد ولی برای ما
كه هنوز وجود ندارد و در توحيد صدوق هست ، وقتی كه ( معصوم ) سؤال‏
می‏كنند آيا بهشت و جهنم مخلوق است يا مخلوق نيست ؟ می‏فرمايد بهشت و
جهنم مخلوق است يعنی الان هم وجود دارد ( 1 ) ، ولی الان كه بهشت و
جهنم وجود دارد آيا برای ما هم الان وجود دارد يا برای ما در زمان بعد
هست ؟ عالم قيامت خودش وجود دارد ، نه عالمی است كه بعد می‏خواهد
حادث شود ، ولی برای همه اشياء عالم ( در زمان بعد وجود دارد ) ، چون‏
حشر اختصاص به انسان ندارد ، شامل همه چيز می‏شود ، اين زمين ما هم همين‏
طور كه ما روزی می‏ميريم و به قيامت می‏رسيم روزی می‏ميرد و به قيامت‏
می‏رسد . آن درخت و آن خوردشيد هم همين طور است . پس اينكه می‏گوييم (
قيامت الان ) وجود دارد ، نه اين است كه قيامت ما هم الان وجود دارد ،
نه ، ما هر وقت كه مرديم آن وقت وارد عالم قيامت می‏شويم و لهذا پيغمبر
فرمود ( ظاهرا حديث نبوی است ): " « من مات قامت قيامته » " هر كسی‏
كه بميرد قيامتش بپا می‏شود . يك قيامت مستقل به آن معنا كه نيست، چون‏
قيامتی وجود دارد ، هر كسی كه می‏ميرد به عالم قيامت خودش وارد می‏شود .
كوهها چنان درهم كوبيده می‏شوند مثلا مانند گندمی كه بخواهند تبديل به‏
آرد كنند و يا سنگهاييكه در كارخانه‏ها تبديل به پودر می‏كنند، " « و بست‏
الجبال بسا فكانت هباء منبثا غ" اين كوهها به صورت غبارهای پراكنده در
می‏آيد " « و كنتم ازواجا ثلاثة »" و شما سه صنف مردم خواهيد بود ، و
شما

پاورقی :
. 1 توحيد صدوق ، ص . 118