می‏شود : " « ان المجرمين فی عذاب جهنم خالدون »" مجرمان ، گنهكاران (
البته مقصود گروهی از گنهكاران هستند كه خود قرآن معين كرده ) در عذاب‏
جهنم جاويد می‏مانند . آنجا راجع به آنها فرمود : " « انتم فيها خالدون
" ، اينجا به صورت غياب ذكر می‏كند . مفسرين ، اينجا اين مطلب را
عنوان كرده‏اند كه مقصود از " مجرم " چيست ؟ آيا مقصود از " مجرم "
خصوص كافر است ، خصوص مشرك است ؟ نه ، چون اولا كلمه " مجرم " يعنی‏
گنهكار ، و ثانيا خود قرآن خلود را منحصر به كفار نكرده ، مسلمان هم در
اثر بعضی از گناهان ممكن است خالد در جهنم باشد . در قتل عمد ، صريح آيه‏
قرآن است ، اگر كسی نفس محترمی را بكشد و توبه نكند و از اين دنيا برود
او خالد در جهنم است . پس ضرورتی ندارد كه ما بگوييم ( مقصود از "
مجرم " مشرك است ) . ظاهر آيه هم كه " مشرك " نيست . " « لا يفتر
عنهم »" تخفيفی داده نمی‏شود ، اول و آخرش يك جور است ، نه اين است‏
كه اولش سخت است ، بعد تخفيف و تخفيف ، نه ، " « لا يفتر عنهم و هم‏
فيه مبلسون »" و اينها در آنجا نااميدند . يك عذاب ، يك رنج برای‏
انسان ، هر چه شديد باشد يك طرف ، اميد نداشتن به خلاص شدن يك طرف .
اگر انسان دچار شديدترين رنجها باشد ولی يك برق اميدی در آن نهايت (
باشد كه ) خوب اين بالأخره تمام می‏شود ، هر چه هست تمام می‏شود ، ( تحمل‏
آن رنج برايش آسانتر است ) . اين دومی روحی است . اين عذاب ، جسمی‏
است ، آن يكی روحی است ، و بدتر از آن عذاب جسمی ، اين يأس و
نااميدی‏ای است كه از نظر روحی دارند كه پايان پذير نيست .
اينجا اين سؤال هميشه مطرح است و خيلی افراد می‏گويند كه چرا بعضی از
عذابها عذاب خالد است ؟ آيا اين خلاف عدل الهی نيست ؟ قرآن هم همين جا
مسأله را طرح می‏كند : " « و ما ظلمناهم و لكن كانوا هم غ