كه عده‏ای می‏گويند خدايا ما را دوبار ميراندی ، دوبار زنده كردی ، در دنيا
ميراندی آوردی به برزخ ، در برزخ ميراندی شد قيامت ، اين دو مرحله موت‏
و دو مرحله بلكه سه مرحله حيات يعنی چه ؟ به اينها بگو " « و ما خلقنا
السموات و الارض و ما بينهما لاعبين »" اين حرف شما انكار معاد نيست‏
، انكار توحيد است . ولی آنها خودشان را به خدا معتقد نشان می‏دادند . به‏
دليل اينكه خدايی هست قيامت هم هست . در آيات آخر سوره آل عمران‏
می‏خوانيم : « ان فی خلق السموات و الارض و اختلاف الليل و النهار لايات‏
لاولی الالباب 0 الذين يذكرون الله قياما و قعودا و علی جنوبهم و يتفكرون‏
فی خلق السموات و الارض ربنا ما خلقت هذا باطلا ( 1 ) 0 »
اين است كه عالم برای يك مسلمان واقعی تنها آينه توحيد نيست ، آينه‏
معاد هم هست . " « ربنا ما خلقت هذا باطلا »" بعد " « سبحانك فقنا
عذاب النار »" . به دنبال آن فورا مسأله قيامت و جهنم و اينها را
مطرح می‏كند : " « ربنا انك من تدخل النار فقد اخزيته و ما للظالمين من‏
انصار »" ( 2 ) . اينكه اينها وقتی كه به عالم نگاه می‏كنند ( می‏گويند )
پروردگارا تو عالم را باطل و بيهوده نيافريدی ، يعنی از نظام عالم ،
حقيقت می‏بينند و در حقيقت ، حاقه را می‏بينند كه عين متن حق و حقيقت‏
است . اين است كه اگر دنيا را از آخرت مجزا كنيم جز يك لعب و بازی و
بازيچه چيز ديگری نيست و برای اهل دنيا كارهای حكيمانه‏شان هم بازی است.
آيه " « انما الحيوش الدنيا لعب و لهو و زينة و تفاخر بينكم و تكاثر فی‏
الاموال و الاولاد ») (3) همين مطلب را بيان می‏كند . مولوی داستان خوبی در
تفسير اين آيه دارد ، می‏گويد :

پاورقی :
. 1 آل عمران / 190 و . 191
. 2 آل عمران / . 192
. 3 حديد / . 20