به كوتاهی و بلندی سوره هم چندان مربوط نيست و حتی به كوتاهی آيه هم‏
خيلی ارتباط ندارد . آهنگهای آيات شريفه قرآن مختلف است و اين اختلاف‏
آهنگها بستگی دارد به محتوا و مضمون . مثلا آهنگ سوره حمد كه حالتش فقط
حالت عبادت و مناجات با خداوند و انقطاع بنده با خداست آهنگ مخصوصی‏
است ، خيلی نرم و ملايم ، خيلی خاضعانه و عابدانه : " « الحمد لله رب‏
العالمين الرحمن الرحيم مالك يوم الدين اياك نعبد و اياك نستعين اهدنا
الصراط المستقيم . . . »" حتی سوره توحيد هم كه سوره بسيار كوتاهی است‏
و آياتش گاهی دو يا سه كلمه است باز چون فقط ثنای خداوند است آهنگ آن‏
همان آهنگ نرم و ملايم است : " « قل هو الله احد الله الصمد لم يلد و
لم يولد و لم يكن له كفوا احد »" .
ولی گاهی يك آيه مثلا می‏خواهد يك حكم شرعی كلی فقهی را بيان كند ، آن‏
خيلی به اصطلاح ساده‏تر ( است ) و اغلب آيات خيلی طولانی آياتی است كه‏
بيان يك سلسله احكام می‏كند يعنی يك ماده قانونی را بيان می‏كند ، آن باز
لحن و آهنگ ديگری دارد : " « يا ايها الذين آمنوا اذا تداينتم بدين الی‏
اجل مسمی فاكتبوه و ليكتب بينكم كاتب بالعدل »" ( 1 ) كه طولانی‏ترين‏
آيه قرآن است ، يا : " « حرمت عليكم امهاتكم و بناتكم و اخواتكم ...
" ( 2 ) و آياتی از اين قبيل كه زياد هم داريم ، آيات احكام در قرآن ،
اينها آهنگ ديگری دارد . ( همچنين ) آيات تهديدآميز آهنگ ديگری دارد ،
خيلی خشونت بار و تند است و اغلب اين گونه آيات ، هم كوتاه است و هم‏
رعايت سجع در آنها بيشتر شده . اين نكته كه آيات قرآن دارای آهنگهای‏
مختلف است و هر آهنگی با محتوای آن آيات تناسب

پاورقی :
. 1 بقره / . 282
. 2 نساء / . 23