می‏شود و ديگر جای خالی نيست ، دنيايش هست ، آخرتش هم هست . بعد
می‏فرمايد : " « و يزيدهم من فضله »" از فضل خودش يك چيز اضافه هم‏
می‏دهد ، يعنی علاوه بر اينكه حد اكثر پاداش را می‏دهد ، اضافه بر پاداش‏
هم از فضل خودش می‏دهد ، كه يك منطقی هست در قرآن تقريبا به همين مضمون‏
و به عبارات مختلف و آن اينكه اگر كسانی در راه خدا باشند ، اينكه‏
عملشان حد اكثر پاداش داده می‏شود به جای خود ، آنچه می‏خواهند به آنها
داده می‏شود نيز به جای خود « و من اراد الاخره و سعی لها سعيها و هو مؤمن‏
فاولئك كان سعيهم مشكورا لهم فيها ما يشاؤون »علاوه بر آن " « و لدينا
مزيد »" ( 1 ) در اينجا چون راه فطری و طبيعت بشر است ، يك چيزهايی‏
هم كه نخواسته‏اند مافوق خواسته به آنها تفضل می‏شود .
تعبير ديگر چنين است : " « من كان يريد حرث الاخره نزد له فی حرثه
" ( 2 ) .
تعبير ديگری در چند جای قرآن هست كه آن خيلی عجيب است . در بعضی‏
آيات ، قرآن می‏گويد اگر كسی كار بد بكند به همان اندازه كه كار بد كرده‏
به او كيفر می‏دهند ، و اگر كار خوب بكند چند برابر كار خوب به او [
پاداش ] می‏دهند : " « من جاء بالحسنه فله عشر امثالها »" ( 3 ) كسی‏
كه كار خوب بكند ده برابر به او پاداش می‏دهند .
يك منطق ديگری در قرآن هست كه خيلی لطيف و عالی

پاورقی :
. 1 ق / . 35
. 2 شوری / . 20
. 3 انعام / . 160