آنگاه خودت را امتحان كن ، بعد ببين چه چيزها از آن ته روحت بالا می‏آيد
به صورت سخن ، به صورت عمل ، به صورت فحش ، به صورت تهمت ، به‏
صورت غيبت و به صورتهای ديگر .
غرضم اين جهت است : از نظر علم امروز اين مطلب ثابت است كه روح‏
انسان ، قسمتی از آن بر خودش مكشوف است و قسمت بيشترش از خود انسان‏
هم مخفی است . در سوره طه اين طور می‏خوانيم : " « فانه يعلم السر و
اخفی »" ( 1 ) خدا از راز آگاه است و از پنهان‏تر از راز آگاه است .
از امام سؤال كردند " از راز پنهان‏تر " چيست ؟ مگر چيزی از راز
پنهان‏تر هم هست ؟ فرمود : بله ، از راز پنهان‏تر آن است كه يك چيزی در
روح تو وجود دارد خودت هم يادت نيست ، راز آن است كه خودت آگاهی ،
ديگران خبردار نيستند ، پنهان‏تر از راز آن است كه خودت هم آگاه نيستی‏
ولی در تو وجود دارد .
در دعای كميل جمله‏ای است كه همين حقيقت از آن كشف می‏شود .
اميرالمؤمنين به خدا عرض می‏كند كه من بديهايی دارم ، ملائكه تو كه رقيب‏
( 2 ) من هستند آنها می‏دانند ولی " « و كنت انت الرقيب علی من ورائهم‏
و الشاهد لما خفی عنهم » " چيزهايی من در درون دارم كه ملائكه هم بی‏خبرند
، فقط تو می‏دانی ( خيلی عجيب است ) در من چيزهايی وجود دارد كه ملائكه‏
هم از آن عمق بی‏خبرند ، فقط تو خودت می‏دانی .
آن تمثيل عاميانه و اين حرفی كه علما امروز ثابت كرده‏اند

پاورقی :
. 1 طه / . 7
. 2 [ به معنی مراقب و شاهد ] .